خیز ایران برای پیشتازی در فناوری های کوانتومی
به گزارش آزینیک، با عنایت به رشد پرشتاب فناوری کوانتومی و جایگاه آینده ساز این فناوری، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری پشتیبانی از توسعه این حوزه راهبردی را در دستور کار قرار داده است.
به گزارش آزینیک به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، با عنایت به اینکه سال ۲۰۲۵ از جانب سازمان ملل متحد بعنوان سال بین المللی علوم و فناوری کوانتومی (IYQ) اعلام شده است، این نام گذاری فرصتی جهانی برای بازاندیشی در نقش فناوری های کوانتومی در آینده بشر فراهم نموده است. همچنین، بستری برای هم افزایی علمی، آموزش عمومی، و توسعه سیاستهای ملی و بین المللی در حوزه کوانتوم، از رایانش و ارتباطات گرفته تا انرژی، سلامت و امنیت فراهم گشته است.
نام گذاری ۲۰۲۵ بعنوان سال کوانتوم، اهمیت روز افزون این فناوری در حل چالش های پیچیده جهانی را نشان داده است و فرصتی راهبردی برای کشورهایی مانند ایران فراهم می آورد با سرمایه گذاری هدفمند، در راه تحول دیجیتال و نوآوری فناورانه نقش آفرینی کنند.
فناوری کوانتومی که قابلیت هایی فراتر از فناوری های مرسوم ارائه می کند، موفق شده است اثربخشی و نقش آفرینی تحول آفرین خویش را در حوزه هایی چون داروسازی، امنیت ارتباطات، انرژی و سایر حوزه ها به نمایش بگذارد.
فناوری کوانتوم، نوعی از فناوری های میان رشته ای است که با ترکیب علوم فیزیک، مهندسی و محاسبات، امکان پردازش همزمان اطلاعات، اندازه گیری فوق دقیق و ارتباط امن را فراهم می آورد. یکی از کاربردهای فناوری کوانتوم، کامپیوتر های کوانتومی هستند که در راه خلق نسل جدیدی از محاسبات فوق سریع قرار گرفته اند؛ حیسگرها کوانتومی، با حساسیت بالا امکان تشخیص های پیچیده در پزشکی، اکتشافات و تصویربرداری را فراهم می کنند و ارتباطات کوانتومی، امنیتی فراتر از رمزنگاری های رایج ارائه می کند.
بازار جهانی فناوری های کوانتومی با شتابی چشم گیر درحال رشد است. پیشبینی می شود ارزش این بازار تا سال ۲۰۳۵ به بیشتر از یک تریلیون دلار برسد. کشورهای پیشرو در این عرصه، با سرمایه گذاری های کلان و تدوین سیاستهای حمایتی بلندمدت، تلاش دارند جایگاه خویش را در این رقابت فناورانه تثبیت کنند.
خیز ایران در راه توسعه فناوری کوانتوم
در این میان، ایران هم طی سالهای اخیر مسیر ورود به این عرصه پیشرفته را با گامهای مختلفی همچون ترویج و فرهنگ سازی مفاهیم و اهمیت کوانتوم در دانشگاه ها، آموزش از مقاطع آموزشی و تولید مقالات علمی، شروع کرده است.
ظرفیت علمی کشور در حوزه فیزیک، فوتونیک و ریاضیات نظری، بستری مناسب برای توسعه فناوری های کوانتومی فراهم آورده است.
دانشگاه های معتبر کشور، همچون دانشگاه تهران، صنعتی شریف، صنعتی اصفهان و پژوهشگاه دانش های بنیادی، پروژه هایی در حوزه اطلاعات کوانتومی، مواد کوانتومی و اپتیک کوانتومی تعریف کرده اند و مقالات علمی معتبری توسط پژوهشگران ایرانی در نشریات بین المللی انتشار یافته است.
برخی از لابراتوار های تحقیقاتی با تجهیزات تخصصی برای آزمون های فوتونیک و درهم تنیدگی بوجود آمده و شبکه هایی از محققان با همکاریهای میان رشته ای، زمینه را برای توسعه فناوری های کوانتوم فراهم می کنند. با این وجود، فاصله از مرز فناوری های تجاری هنوز محسوس است و تبدیل دانش به محصول نیازمند سیاستگذاری دقیق و حمایت هدفمند است.
گام های معاونت علمی در راه راهبری کوانتوم
معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در راه توسعه این فناوری راهبردی، اقدامات موثری را در دستور کار قرار داده است. همچون این اقدامات میتوان به حمایت مالی از طرح های تحقیقاتی و پژوهشی از راه بنیاد ملی علم ایران، پشتیبانی از آموزش کوانتوم در دانشگاه ها، ترویج برنامه های آموزشی در مدارس و مراکز آموزشی، فعالیتهای میان رشته ای، راه اندازی مراکز نوآوری و شتاب دهنده های تخصصی در این عرصه و پشتیبانی از شرکتهای دانش بنیان فعال در فناوری های نوظهور اشاره نمود.
این معاونت همینطور کوشیده است با تسهیل مقررات، تشویق همکاری میان دانشگاه ها و صنعت، و تعریف اولویت های ملی، زیست بوم فناوری کوانتومی کشور را شکل دهد.
چالش ها
فناوری کوانتومی نیازمند متخصصانی با آموزش های عمیق بین رشته ای در فیزیک، ریاضی، علوم کامپیوتر و مهندسی است. فرآیندی که زمان بر است و به سرمایه گذاری گسترده در زیرساخت ها، نرم افزارها و گسترش تعاملات با کشورهای پیشرو در آموزش فناوری کوانتوم نیاز دارد.
انتقال دانش و تجهیزات در این عرصه با موانع جدی تحریمی روبه رو است که باعث کندی رشد و عقب ماندگی نسبی کشور در رقابت جهانی می شود. به سبب ریسک بالا و بازگشت سرمایه گذاری طولانی مدت، مشارکت بخش خصوصی برای ورود به توسعه صنعتی فناوری های کوانتومی امری ضروریست که کشور با تحقق ایده آل ها در آن حوزه فاصله بسیاری دارد. کشورهای پیشرو در این عرصه، سال هاست سرمایه گذاری های عظیمی در این عرصه داشته اند. ایران با وجود شروع مناسب، همچنان در شروع مسیر قرار دارد.
حمایت از طریق اندازی لابراتوار های تخصصی در حوزه اپتیک کوانتومی، سنسورهای کوانتومی و محاسبات کوانتومی، پشتیبانی مالی و فنی از گروههای پژوهشی در دانشگاه های تراز اول، تعامل با کشورهای همسو و استفاده از ظرفیت ایرانی ها متخصص مقیم خارج از کشور، ارتقاء سطح علمی کشور، می تواند راه را برای توسعه فناوری کوانتوم و قرار گرفتن ایران در شمار کشورهای پیشرو در این عرصه قرار دهد.
با تداوم حمایت ها، سرمایه گذاری های هدفمند، آموزش نیروی انسانی متخصص و گسترش زیرساخت های آزمایشگاهی، ایران می تواند به یکی از بازیگران تاثیر گذار در فضای جهانی کوانتوم تبدیل گردد. آینده ای که هرچند پیچیده و پرچالش است، اما با تاکید بر استعدادها و نخبگان، همکاریهای بین نهادها و جهش علمی و فناورانه باشد.
این مطلب آزینیک را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط آزینیک
نظرات خوانندگان آزینیک در مورد این مطلب